logo-1843923_1920

Czy Izba Odwoławcza EUIPO może orzec żądanie, jeśli z urzędu stwierdzi naruszenie istotnych wymogów proceduralnych przez organ I instancji?

W postępowaniach inter partes, stosownie do art. 27 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2018/625 izba odwoławcza EUIPO jest zobowiązana do badania z urzędu zarzutów dotyczących kwestii prawnych, które nie zostały podniesione przez strony, lecz które dotyczą istotnych wymogów proceduralnych. Do tych wymogów zalicza się w szczególności zasady dopuszczalności sprzeciwu wobec rejestracji unijnego znaku towarowego.

Czy jednak izba odwoławcza może w sytuacji stwierdzenia takiego naruszenia zmienić żądanie sformułowane przez skarżącego we wniesionym odwołaniu? Innymi słowy, czy izba odwoławcza może, powołując się na konieczność usunięcia naruszenia prawa stwierdzonego z urzędu, uchylić akt, co do którego stwierdzi naruszenie istotnych wymogów proceduralnych, które nie zostało podniesione przez strony, jeśli takie działanie izby wykraczałoby ponad prawidłowo przedstawione żądanie strony?

Odpowiedź na to pytanie udzielił Sąd UE w wyr. z 13 października 2021 r. w sprawie T-712/20. Spór toczył się między Škoda Investment a.s. z siedzibą w Pilznie a Škoda Auto a.s., z siedzibą w Mladá Boleslav. Sprawa skomplikowała się bardziej, ponieważ obydwa przeciwstawione unijne znaki towarowe miały zastrzeżone pierwszeństwo innych, krajowych znaków towarowych.

Škoda Auto zgłosiła 26 listopada 2018 do rejestracji graficzny unijny znak towarowy  dla bardzo wielu towarów z klas 9, 12,36-39 Klasyfikacji Nicejskiej, z zastrzeżeniem pierwszeństwa zgłoszenia libańskiego znaku towarowego z 30 maja 2018 r.

Sprzeciw wobec tego zgłoszenia wniosła Škoda Investment. Opierał się on na zgłoszeniu unijnego znaku towarowego dokonanego 27 sierpnia 2018 r., z zastrzeżeniem pierwszeństwa zgłoszenia czeskiego znaku towarowego, dokonanego 24 sierpnia 2018 r. Zgłoszenia te również odnosiły się do towarów i usług należących do klas 9, 12, 36-39 i dotyczyły następującego oznaczenia graficznego .

W sprzeciwie powołano się na podwójną identyczność i niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd. Wydział sprzeciwów nie rozpoznał jednak sprzeciwu merytorycznie, ponieważ uznał go za niedopuszczalny. Stwierdził bowiem, że zgłoszenie libańskiego znaku (30 maja 2018 r.), według którego zastrzeżono pierwszeństwo zgłoszonego przez Škoda Auto unijnego znaku towarowego, jest wcześniejsze od pierwszeństwa czeskiego znaku, które zastrzeżono dla unijnego znaku towarowego, na którym oparto sprzeciw (24 sierpnia 2018 r.). Jak wiadomo, nie można jako podstawy sprzeciwu wskazywać znaku późniejszego, jak de facto uczyniła to  Škoda Investment. Zawsze musi być to znak wcześniejszy.

Wydział sprzeciwów rozważył jednak sprawę nie dość uważnie. O ile relacja dat zgłoszenia przedmiotowych znaków towarowych została dostrzeżona prawidłowo, o tyle w unijnym znaku towarowym, na którym oparto sprzeciw i w czeskim znaku, według którego zastrzeżono pierwszeństwo tego unijnego znaku, nie zachodziła tożsamość towarów i usług, jak wymaga tego art. 34 ust. 1 rozporządzenia 2017/1001. Zwróciła na to uwagę Škoda Investment wnosząc stosowne odwołanie. Ściśle biorąc „sprzęt informatyczny; sprzęt nawigacyjny, sterowniczy, do śledzenia, nakierowywania i kartograficzny; oprogramowanie nawigacyjne”, należące do klasy 9, „elektroniczne przesyłanie danych, świadczenie elektronicznych usług komunikacyjnych”, należące do klasy 38, oraz „organizowanie podróży; organizowanie transportu”, należące do klasy 39, nie były ani identyczne z towarami i usługami wskazanymi w zgłoszeniu libańskiego znaku towarowego, ani nimi objęte. Znak unijny nie mógł zatem korzystać z pierwszeństwa wcześniej zgłoszonego znaku libańskiego (30 maja 2018 r.), a jedynie z pierwszeństwa wynikającego ze „standardowego” zgłoszenia znaku unijnego (26 listopada 2018 r.). Tym samym, w stosunku do ww. towarów, znak, na którym oparto sprzeciw, z pierwszeństwem zastrzeżonym wg. znaku czeskiego (24 sierpnia 2018 r.) był wcześniejszy. Škoda Investment dostrzegając ten mankament decyzji Wydziału Sprzeciwów wniosła jednak w uzasadnieniu sprzeciwu tylko o częściowe uchylenie decyzji Wydziału Sprzeciwów w zakresie, w jakim dotyczyła ona tylko tych towarów i usług.

Izba odwoławcza EUIPO, zgodnie z tym wnioskiem, jedynie częściowo uchyliła decyzję Wydziału Sprzeciwów w zakresie, w jakim odrzucił on sprzeciw jako niedopuszczalny dla wymienionych powyżej towarów i usług należących do klas 9, 38 i 39 i przekazała sprawę Wydziałowi Sprzeciwów do merytorycznego rozpoznania w zakresie tych towarów i usług.

W międzyczasie wnosząca odwołanie, czyli Škoda Investment, zorientowała się, że decyzja Wydziału Sprzeciwów jest niezgodna z prawem. Co więcej, narusza istotne wymogi proceduralne, a to powinno prowadzić do stwierdzenia całkowitej nieważności tej decyzji. Izba odwoławcza powinna nawet tego rodzaju zarzut uwzględnić z urzędu.

Škoda Investment ma jednak rację jedynie częściowo. Prawdą jest, że w postępowaniach inter partes izba odwoławcza powinna, zgodnie z art. 27 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2018/625, zbadać z urzędu zarzuty dotyczące kwestii prawnych, które nie zostały podniesione przez strony, lecz które dotyczą istotnych wymogów proceduralnych. Do tych wymogów zalicza się w szczególności zasady dopuszczalności sprzeciwu wobec rejestracji unijnego znaku towarowego, tak jak w niniejszej sprawie. Izba odwoławcza nie może jednak, nawet przy tego rodzaju naruszeniu, wydać rozstrzygnięcia wykraczającego poza przedmiot wniesionego do niej odwołania. Może zatem uchylić taką decyzję jedynie w granicach żądań sformułowanych przez Škoda Investment. Spółka ta natomiast ograniczyła swoje odwołanie jedynie do towarów, jakie nie pokrywały się jeśli chodzi o znak libański, według którego zastrzeżono pierwszeństwo zgłoszonego znaku unijnego, z tym unijnym znakiem. Sąd UE w przedmiotowym wyroku potwierdził wyraźnie, że izba odwoławcza nie mogła uchylić decyzji Wydziału Sprzeciwów w szerszym zakresie, ponieważ skutkowałoby to tym, że orzekałaby poza zakresem przedmiot sporu, który określiła sama skarżąca.

Sama kompetencja do zbadania z urzędu zarzutu naruszenia istotnych wymogów proceduralnych nie oznacza bowiem, że izba odwoławcza ma również kompetencje do wykraczania ponad prawidłowo przedstawione żądania. Należy rozróżnić zarzuty od żądań zawartych w odwołaniu. To żądania zawarte w odwołaniu wyznaczają granicę rozpoznania sprawy, mimo że zarzuty stanowią niezbędną podstawę tych żądań.

Podsumowując, po pierwsze, badanie zasadności odwołania przez izbę odwoławczą ogranicza się do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony oraz poszukiwanego zadośćuczynienia.

Po drugie, reguła ta nie ma zastosowania w odniesieniu do kwestii prawnych, które nie zostały podniesione przez strony, lecz które dotyczą istotnych wymogów proceduralnych, do których zalicza się w szczególności zasady dopuszczalności sprzeciwu wobec rejestracji unijnego znaku towarowego.

Po trzecie, jak podkreślił Sąd UE w niniejszej sprawie, izba odwoławcza nie może w żadnym wypadku, nawet jeśli stwierdzi naruszenie, o którym mowa w akapicie powyżej, orzec w zakresie wykraczającym ponad żądanie przez stronę wnoszącą odwołanie.

Warto zatem pamiętać, że istotne błędy proceduralne izba odwoławcza musi uwzględniać z urzędu. Škoda Investment, w opisanej sprawie, uniemożliwiła jednak izbie odwoławczej uchylenie decyzji Wydziału Sprzeciwów w całości. Wniosła bowiem jedynie o częściowe uchylenie decyzji. Izba Odwoławcza była tym wnioskiem związana i nie mogła orzec szerzej, niż de facto chciała tego skarżąca.


tomasz-drab-box

Tomasz Drab

Radca prawny

TOMASZ DRAB
RADCA PRAWNY

Radca prawny i asystent w Katedrze Prawa Unii Europejskiej UMCS. Specjalista z zakresu prawa znaków towarowych, prawa wzorów przemysłowych oraz prawa UE. Prowadzi postępowania o naruszenie praw własności intelektualnej przed sądami powszechnymi, a także postępowania o udzielenie i utrzymanie praw własności przemysłowej przed Urzędem Patentowym RP, sądami administracyjnymi oraz Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.


list-2389219

Formułowanie zgód na przetwarzanie danych osobowych zgodnie z RODO

PODSTAWY PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH

RODO określa szczegółowo, w jakich sytuacjach przetwarzanie danych osobowych jest dozwolone. Poza enumeratywnie wymienionymi przypadkami, zasadą jest zakaz przetwarzania informacji o osobie w przypadku danych należących do szczególnych kategorii (art. 9 ust. 1 RODO). Analogicznie jest w przypadku danych „zwykłych”, co do których nie ma mowy wprost o zakazie, ale o dopuszczalności w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek. Mówiąc prościej, RODO wprost wskazuje nam, jakie warunki musimy spełnić, aby legalnie dokonywać działań na danych osobowych. Zadaniem administratora jest wskazanie przynajmniej jednej przesłanki, która umożliwia zbieranie i dalsze wykorzystywanie danych osobowych.

W stosunku do danych „zwykłych” lista została wskazana w art. 6 ust. 1 RODO i obejmuje następujące sytuacje:

  1. osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;
  2. przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;
  3. przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze;
  4. przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;
  5. przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;
  6. przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.

Natomiast dla danych należących do „szczególnej kategorii” (tj. danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby) prawodawca wskazał następujące przesłanki (art. 9 ust. 2 RODO):

  1. osoba, której dane dotyczą, wyraziła wyraźną zgodę na przetwarzanie tych danych osobowych w jednym lub kilku konkretnych celach, chyba że prawo Unii lub prawo państwa członkowskiego przewidują, iż osoba, której dane dotyczą, nie może uchylić zakazu, o którym mowa w ust. 1;
  2. przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązków i wykonywania szczególnych praw przez administratora lub osobę, której dane dotyczą, w dziedzinie prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej, o ile jest to dozwolone prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, lub porozumieniem zbiorowym na mocy prawa państwa członkowskiego przewidującymi odpowiednie zabezpieczenia praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą;
  3. przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej, a osoba, której dane dotyczą, jest fizycznie lub prawnie niezdolna do wyrażenia zgody;
  4. przetwarzania dokonuje się w ramach uprawnionej działalności prowadzonej z zachowaniem odpowiednich zabezpieczeń przez fundację, stowarzyszenie lub inny niezarobkowy podmiot o celach politycznych, światopoglądowych, religijnych lub związkowych, pod warunkiem że przetwarzanie dotyczy wyłącznie członków lub byłych członków tego podmiotu lub osób utrzymujących z nim stałe kontakty w związku z jego celami oraz że dane osobowe nie są ujawniane poza tym podmiotem bez zgody osób, których dane dotyczą;
  5. przetwarzanie dotyczy danych osobowych w sposób oczywisty upublicznionych przez osobę, której dane dotyczą;
  6. przetwarzanie jest niezbędne do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń lub w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy;
  7. przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z ważnym interesem publicznym, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które są proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i przewidują odpowiednie i konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą;
  8. przetwarzanie jest niezbędne do celów profilaktyki zdrowotnej lub medycyny pracy, do oceny zdolności pracownika do pracy, diagnozy medycznej, zapewnienia opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia społecznego, leczenia lub zarządzania systemami i usługami opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia społecznego na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego lub zgodnie z umową z pracownikiem służby zdrowia i z zastrzeżeniem warunków i zabezpieczeń, o których mowa w ust. 3;
  9. przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego, takich jak ochrona przed poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowotnymi lub zapewnienie wysokich standardów jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej oraz produktów leczniczych lub wyrobów medycznych, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które przewidują odpowiednie, konkretne środki ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą, w szczególności tajemnicę zawodową;
  10. przetwarzanie jest niezbędne do celów archiwalnych w interesie publicznym, do celów badań naukowych lub historycznych lub do celów statystycznych zgodnie z art. 89 ust. 1, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które są proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i przewidują odpowiednie, konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą.

W niniejszym artykule omówimy pierwszy i najpopularniejszy z warunków legalnego przetwarzania danych osobowych, jakim jest uzyskanie (wyraźnej) zgody od osoby, której dane dotyczą.

 

ZGODA JAKO KRÓLOWA PRZESŁANEK LEGITYMIZUJĄCYCH PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH

Zgoda na przetwarzanie danych osobowych w dużym uproszczeniu polega na wyrażeniu przez osobę, której dane dotyczą, woli na udostępnienie swoich danych osobowych administratorowi danych. Wraz ze zgodą administrator uzyskuje możliwość przetwarzania danych osobowych, tj. ich przechowywania, wykorzystywania do realizacji określonych celów, ewentualnego modyfikowania i usuwania.

W praktyce ze zgodą na przetwarzanie danych osobowych spotykamy się bardzo często. Jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych metod pozyskiwania danych osobowych, zwłaszcza na stronach internetowych.

Obraz4
Obraz5

Rysunek 1: Przykładowe zgody na przetwarzanie danych osobowych. Źródło: antyweb.pl, onet.pl

Zgodę na przetwarzanie naszych danych osobowych udzielamy zaznaczając checkboxy na stronach internetowych, czy podpisując przygotowane formularze w różnego rodzaju placówkach, urzędach, gabinetach lekarskich itd. Pozyskanie zgody na przetwarzanie danych osobowych wydaje się najłatwiejszym sposobem na ich dalsze wykorzystywanie. Wymaga jedynie podpisu, zaznaczenia checkboxa i kliknięcia OK, ewentualnie e-mailowego potwierdzenia. Zgoda, jeżeli tylko administrator jest w stanie wykazać, że została mu udzielona, może mieć również formę ustną (art. 7 ust. 1 RODO).

 

DLACZEGO ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH NIE ZAWSZE JEST NAJLEPSZYM POMYSŁEM?

Zgoda na przetwarzanie danych osobowych często wykorzystywana jest przez administratorów danych w sposób nieadekwatny, błędny. Zdarza się, że administratorzy pozyskują zgodę, mimo iż mają możliwość skorzystania z innej przesłanki pozwalającej przetwarzać dane osobowe (np. w ramach zawieranej umowy lub gdy przetwarzanie jest niezbędne do celów profilaktyki zdrowotnej). Często też zgody są formułowane w sposób błędny. Nie spełniają wymogów, które wyznaczają przepisy. Niestety nie zawsze najlepszym pomysłem jest korzystanie z generatorów zgód bądź gotowców, które nie są dostosowane do naszej działalności. Jeżeli mamy wątpliwości czy sformułowane przez nas zgody są prawidłowe warto skonsultować je z prawnikiem bądź zlecić specjaliście przygotowanie zgód na przetwarzanie danych osobowych.

Musimy również pamiętać, że zgoda na przetwarzanie danych osobowych jest przesłanką pozwalającą na „szybkie” pozyskanie danych osobowych, ale i jednocześnie umożliwiającą równie łatwe wycofanie zgody. Przepis art. 7 ust. 3 RODO stanowi bowiem wprost: „Wycofanie zgody musi być równie łatwe jak jej wyrażenie”. Zatem, jeżeli chcielibyśmy mieć pewność, że dane osobowe nie zostaną szybko wycofane i będziemy mogli z nich korzystać przez dłuższy czas, warto zastanowić się nad wyborem innej przesłanki dopuszczającej przetwarzanie danych osobowych.

 

JAK FORMUŁOWAĆ ZGODY NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH?

W art. 4 pkt 11 RODO zgoda została zdefiniowana w sposób następujący:

„zgoda” osoby, której dane dotyczą oznacza dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne okazanie woli, którym osoba, której dane dotyczą, w formie oświadczenia lub wyraźnego działania potwierdzającego, przyzwala na przetwarzanie dotyczących jej danych osobowych.

Zatem zgoda musi być: dobrowolna, konkretna, świadoma i jednoznaczna.

Dobrowolność zgody na przetwarzanie danych osobowych polega na wolnym wyborze osoby o możliwości udzielenia bądź nieudzielenia zgody. Zatem nie można wymuszać na osobie konieczności udzielenia zgody. Brak udzielenia zgody nie może wiązać się z żadnymi konsekwencjami dla osoby, której dane dotyczą. Nie można zatem powiązać np. wykonania umowy od konieczności udzielenia zgody.

Konkretność zgody na przetwarzanie danych osobowych polega na konieczności przekazania treści zgody w sposób wyraźny, zrozumiały oraz precyzyjny. Osoba, której dane dotyczą, musi mieć możliwość zapoznania się z celem przetwarzania danych i zakresem przetwarzanych danych. Zgoda nie może zatem brzmieć:

„Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych”

Zgoda powinna być bardziej rozbudowana, np.

„Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych w celu wysyłki newslettera. Pełna treść polityki prywatności dostępna jest TUTAJ”.

Bądź:

„Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez 111ABC sp. z o.o. w celu zbierania informacji o satysfakcji naszej obsługi. Informujemy, że Państwa dane osobowe mogą być przekazywane spółce NajlepszeOpinie sp. z o.o. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania danych osobowych i przysługujących Państwu Praw znajdą Państwo w naszej Polityce Prywatności. Jednocześnie informujemy, że mogą Państwo wycofać zgodę w dowolnym momencie.”.

Należy również pamiętać, że każda zgoda musi mieć skonkretyzowany cel. Zatem nie można przygotować jednej zgody dla kilku różnych celów. Osoba, której dane dotyczą, musi mieć możliwość dokonania wyboru wyłącznie tych celów, dla których zgadza się na przetwarzanie swoich danych osobowych przez administratora. Przygotowując zgodę należy ją również przygotowywać indywidualnie, po analizie stanu faktycznego. Niestety często powielanie (kopiowanie) znalezionych wzorców może spowodować więcej szkód niż korzyści.

Świadomość zgody na przetwarzanie danych osobowych jest powiązana z konkretnością zgody. Świadomość wymaga bowiem, aby administrator zadbał o to, aby osoba, której dane dotyczą, miała kontrolę nad swoimi danymi, znała swoje prawa, a cały proces przetwarzania danych był w pełni przejrzysty. Jeżeli administrator udostępnia dane innym podmiotom, osoba, której dane dotyczą, powinna być tego świadoma. Powinna także zdawać sobie sprawę z zakresu przetwarzanych danych i kontekstu ich przetwarzania.

Jednoznaczność zgody na przetwarzanie danych osobowych jest powiązana z pewnością, że osoba, której dane dotyczą udziela zgody, zgodnie ze swoją wolą. Zgoda nie może być zatem w żaden sposób zakamuflowana, nie może być szersza niż to wynika z treści zgody. Ważne jest też, żeby osoba, której dane dotyczą, jednoznacznie potwierdziła chęć udostępnienia swoich danych osobowych.

 

PODSUMOWUJĄC

Przy konstruowaniu zgody na przetwarzanie danych osobowych musimy pamiętać, aby zgoda odzwierciedlała cel i zakres przetwarzanych danych. Musimy również zwrócić uwagę, aby w przypadku zbierania danych osobowych do realizacji kilku różnych celów, dla każdego z nich zbierać odrębne zgody. Zgoda na przetwarzanie danych osobowych nie może być dorozumiana. Milczenie strony nie oznacza udzielenie zgody. Podobnie, domyślnie zaznaczony checkbox w formularzu nie spełnia tej przesłanki. Warto również pamiętać, że przy konstruowaniu zgody konieczne jest ustalenie, czy bardziej adekwatną nie jest inna przesłanka z art. 6 ust. 1 lub art. 9 ust. 2 RODO. Zgodę bowiem można zawsze wycofać, a w takim przypadku administrator danych musi usunąć informacje, które uzyskał na podstawie udzielonej zgody. Tak niestabilna przesłanka do przetwarzania danych osobowych powinna być zatem stosowana w sytuacjach, kiedy żadna inna nie jest odpowiednia.


cezary-zapala-box

Cezary Zapała

Aplikant rzecznikowski

CEZARY ZAPAŁA
APLIKANT RZECZNIKOWSKI, ADMINISTRATOR PORTFOLIO ZNAKÓW TOWAROWYCH I WZORÓW PRZEMYSŁOWYCH

Aplikant rzecznikowski, administrator portfolio znaków towarowych i wzorów przemysłowych Klientów Kancelarii. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących prawa ochrony danych osobowych, prawa własności przemysłowej, prawa nowych technologii oraz prawa rolnego. Uczestnik, prelegent oraz koordynator wielu konferencji oraz szkoleń. Wykładowca na studiach podyplomowych z ochrony danych osobowych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autor publikacji naukowych z zakresu prawa rolnego, ochrony danych osobowych i prawa nowych technologii.